ZOBACZ
WSZYSTKIE TREŚCI NA PORTALU POWSTAJĄ WE WSPÓŁPRACY Z WIODĄCYMI OŚRODKAMI NAUKOWO-BADAWCZYMI
Zdrowo jem, więcej wiem! Postaw na słońce Tradycyjny sad Filmeko Akademia Fundacji BOŚ |
Więcej… |
Dr inż. Dorota Czerwińska
Katedra Żywienia Człowieka
Szkoła Główna Gospordarstwa Wiejskiego w Warszawie
Zróbmy szybki test skojarzeniowy. Hasło: witamina C. Odzew: zawiera ją cytryna, świetnie leczy przeziębienie, można łykać ją w tabletkach. Wszystko to prawda, ale warto pogłębić wiedzę o witaminie C. Jej właściwości prozdrowotne wykraczają daleko poza walkę z przeziębieniem.
Bogatych w tę witaminę jest wiele warzyw i owoców, które powinny być włączane do codziennej diety w myśl zasady: „Jemy codziennie 5 porcji owoców i warzyw”. W grupie najzasobniejszych w witaminę C warzyw i owoców znajdują się:
Witamina C jest bardzo wrażliwa na działanie światła, temperatury i tlenu. Łatwo o jej straty. Jest chimeryczna niczym primabalerina. Jej zawartość w warzywach i owocach zmienia się w zależności od pory roku, a także sposobu ich przechowywania i przygotowywania z nich potraw. Jednak uśrednione dane podaje poniższa tabela.
Tab. Zawartość witaminy C w wybranych warzywach i owocach (Kunachowicz i wsp. 1998)
WARZYWA |
Zawartość (mg/100 g części jadalnych) |
OWOCE |
Zawartość (mg /100 g części jadalnych) |
Papryka czerwona |
144,0 |
Czarna porzeczka |
182,6 |
Chrzan |
114,0 |
Truskawki |
66,0 |
Brukselka |
94,0 |
Kiwi |
59,0 |
Papryka zielona |
91,0 |
Cytryny |
50,0 |
Brokuły |
83,0 |
Pomarańcze |
49,0 |
Kalafior |
69.0 |
Porzeczki czerwone |
45,7 |
Kapusta włoska |
60,0 |
Grejpfrut |
40,0 |
Kapusta czerwona |
54,0 |
Maliny |
31,4 |
Kapusta biała |
48,0 |
Mandarynki |
30,8 |
Pomidory |
23,0 |
Agrest |
25,9 |
Koi serce, leczy rany
Nie doceniamy witaminy C, a tymczasem jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Gdyby nie ona nasze rany goiłyby się powoli, siniaki powstawałyby nawet od delikatnego dotknięcia, a dziąsła krwawiłyby przy każdym myciu zębów. Jaki z tego wniosek? Witamina C uczestniczy w wytwarzaniu kolagenu wchodzącego w skład tkanki łącznej wzmacniającej nasze naczynia krwionośne i wspomagającej procesy gojenia.
Jest skuteczną bronią w walce z niedokrwistością spowodowaną niedoborem żelaza. To dlatego, że zwiększa wchłanianie niehemowej postaci żelaza, czyli pierwiastka pochodzącego z produktów roślinnych.
Obniża także poziom „złego” cholesterolu, czyli frakcji LDL. Równocześnie podwyższa poziom „dobrego”, czyli frakcji HDL. Zapobiega to odkładaniu się nadmiaru cholesterolu na ściankach naczyń krwionośnych, chroniąc przed miażdżycą, chorobą wieńcową i zawałem serca.
Jest naturalnym przeciwutleniaczem, który chroni organizm przed wolnymi rodnikami. Dzięki niej dłużej zachowujemy młodość. Może zapobiegać także powstawaniu zmian nowotworowych, m.in. raka żołądka, płuc, wątroby, jelita grubego.
Od ilości dostarczanej organizmowi witaminy C zależy prawidłowe funkcjonowanie systemu nerwowego. Bierze ona udział w powstawaniu serotoniny zwanej „hormonem szczęścia”, która ułatwia koncentrację, mocny sen, pokonywanie stresów i depresji.
Zestresowani potrzebują więcej
Specjaliści od żywienia zalecają dzienne spożycie witaminy C w granicach 40-120 mg. Wszystko jednak zależy od trybu życia. Człowiek żyjący w stresie w środowisku miejskim może potrzebować nawet 200-250 mg dziennie, by zmniejszać ryzyko zachorowań na nowotwory, choroby serca i układu krążenia.
Nie powinno się przekraczać jednak dziennej dawki 2000 mg. Nadmiar może powodować zakwaszenie moczu i tworzenie się kamieni w drogach moczowych.
Czerpać z natury
Najlepsza dla organizmu jest sytuacja, w której dostarczamy niezbędne witaminy i inne składniki odżywcze w diecie. To nie jest trudne, pod warunkiem jednak, że wiemy, jakie pokarmy są bogatym źródłem pożądanych związków. W powyższej tabeli znalazło się zestawienie owoców i warzyw bogatych w witaminę C. Po solidnej dawce wiedzy trzeba sięgnąć po równie solidną dawkę witaminy. Może jedząc paprykę, pomidory, chrzan albo brukselkę? Znakomity wybór.
Ostra i czerwona
Jednym z najcenniejszych źródeł witaminy C jest papryka bogata również w karotenoidy. Najbardziej wartościowa jest papryka czerwona. Bije na głowę zieloną, żółtą i białą. Jednak każda odmiana zawiera duże ilości witaminy E, B2 i PP oraz dużo potasu. Jest niskokaloryczna i ma dużo błonnika. Dostarcza także magnez i żelazo, jednak w nieznacznych ilościach.
Kapustne kiszone i surowe
Brukselka, podobnie jak kapusta biała głowiasta, kapusta włoska, kapusta czerwona, brokuły, jarmuż i kalarepa, należą do roślin z rodziny krzyżowych. Są rewelacyjne dla naszego zdrowia. Wszystkie, bez wyjątku są doskonałym źródłem witaminy C. Bezkonkurencyjnie najwięcej ma jej brukselka, ale inne pozostają nieznacznie w tyle. Sporo witaminy C ma kapusta kiszona. To dlatego, że kwaśne środowisko działa na nią ochronnie. Warzywa kapustne mają także bardzo wiele innych składników odżywczych: od błonnika, przez witaminy z grupy B, aż po składniki mineralne.
Pomidory dojrzałe w słońcu
Przebogatym źródłem witaminy C są pomidory, które zawierają także duże ilości prowitaminy A, czyli beta-karotenu, witaminy E oraz folianów i flawonoidów. Wszystkie te składniki mogą zmniejszać ryzyko chorób układu krążenia, gdyż znacznie obniżają zawartość cholesterolu całkowitego i LDL w organizmie. Zawarte w pomidorach składniki mogą chronić organizm przed rozwojem nowotworów – jelita grubego, trzustki, piersi, płuc i prostaty. .
Pomidory mogą dostarczyć też sporej ilości witaminy K, która odgrywa wielką rolę w pocesie krzepnięcia krwi i prawidłowej mineralizacji kości. Najbardziej odżywcze są pomidory dojrzałe na słońcu i twarde. Zawierają znacznie więcej witaminy C, karotenoidów oraz sacharozy niż zerwane zielone. Do tego ten smak i zapach.
Witamina C od korzeni
Nie można zapomnieć o chrzanie. Nie tylko dostarcza witaminę C, ale także składniki mineralne i błonnik, tak ważny w pracy przewodu pokarmowego. Obecne w chrzanie lotne olejki musztardowe mogą niszczyć chorobotwórcze bakterie i zapobiegać zatruciom pokarmowym. Fitozwiązki wyizolowane z chrzanu mogą hamować rozwój raka okrężnicy, płuc i żołądka. Chrzan zaostrza apetyt, ułatwia trawienie pokarmów, może zapobiegać niestrawności spowodowanej spożywaniem tłustego pożywienia. Jak widać witamina C może pochodzić także od korzeni.
Copyright © 2010 by Fundacja Banku Ochrony Środowiska